Hệ tiêu hóa không chỉ đóng vai trò quan trọng trong việc hấp thu chất dinh dưỡng mà còn ảnh hưởng trực tiếp đến sức khỏe tổng thể. Trong đó, probiotic và prebiotic là hai yếu tố thiết yếu giúp duy trì hệ vi sinh đường ruột khỏe mạnh. Probiotic là lợi khuẩn giúp cân bằng hệ vi sinh đường ruột, trong khi prebiotic là nguồn dinh dưỡng nuôi dưỡng lợi khuẩn này. Hiểu rõ sự khác biệt giữa hai khái niệm sẽ giúp ba mẹ lựa chọn sản phẩm phù hợp để hỗ trợ tiêu hóa và tăng cường sức khỏe cho bé.
1. PROBIOTIC VÀ PREBIOTIC LÀ GÌ?
Probiotic là những vi sinh vật có lợi, chủ yếu là các chủng vi khuẩn giúp cân bằng hệ vi sinh đường ruột. Chúng có thể được bổ sung thông qua men vi sinh, thực phẩm và các chế phẩm dinh dưỡng. Nguồn probiotic phổ biến nhất là sữa chua, bên cạnh đó còn có các thực phẩm lên men như dưa cải muối, trà kombucha, kim chi. Ngoài ra, men vi sinh dạng viên, cốm hay dạng lỏng cũng là lựa chọn hiệu quả để cung cấp probiotic cho cơ thể.
Ngược lại, Prebiotic không phải là vi sinh vật mà là nguồn dinh dưỡng giúp nuôi dưỡng lợi khuẩn. Chúng có mặt trong nhiều loại trái cây, rau củ chứa carbohydrate phức hợp như chất xơ và tinh bột kháng. Vì cơ thể không tiêu hóa được các loại carbohydrate này, chúng đi đến ruột già và trở thành thức ăn cho lợi khuẩn, giúp hệ vi sinh đường ruột phát triển khỏe mạnh.
Tóm lại, probiotic giúp bổ sung lợi khuẩn trực tiếp, còn prebiotic đóng vai trò nuôi dưỡng chúng. Sự kết hợp giữa hai yếu tố này không chỉ giúp cải thiện tiêu hóa mà còn hỗ trợ hấp thu dinh dưỡng tốt hơn, mang lại nhiều lợi ích cho sức khỏe tổng thể.
Probiotic giúp bổ sung lợi khuẩn trực tiếp, và prebiotic đóng vai trò nuôi dưỡng chúng.
2. VAI TRÒ CỦA LỢI KHUẨN ĐỐI VỚI HỆ TIÊU HOÁ
Lợi khuẩn đường ruột đóng vai trò quan trọng trong việc duy trì sự cân bằng hệ vi sinh, giúp ức chế sự phát triển của vi khuẩn có hại và nấm men. Theo một nghiên cứu năm 2013, các loại lợi khuẩn không chỉ hỗ trợ hệ miễn dịch mà còn có thể cải thiện sức khỏe tinh thần, giảm nguy cơ béo phì và mang lại nhiều lợi ích khác cho cơ thể.
Ngoài việc bảo vệ đường ruột, một số vi khuẩn có lợi còn tham gia vào quá trình tổng hợp vitamin K và axit béo chuỗi ngắn – nguồn dinh dưỡng quan trọng giúp nuôi dưỡng các tế bào lót ruột kết. Nhờ đó, hệ tiêu hóa có một lớp màng chắn vững chắc để ngăn chặn vi khuẩn gây bệnh, virus và các chất độc hại, đồng thời giúp giảm viêm và hạn chế nguy cơ mắc bệnh ung thư.
Chế độ ăn uống hàng ngày có ảnh hưởng trực tiếp đến sự cân bằng giữa lợi khuẩn và hại khuẩn trong đường ruột. Việc tiêu thụ quá nhiều đường và chất béo có thể làm suy giảm hệ vi sinh, tạo điều kiện cho vi khuẩn có hại phát triển mạnh, dẫn đến các vấn đề như kháng insulin và rối loạn chuyển hóa. Nếu thói quen ăn uống không lành mạnh kéo dài, hệ vi khuẩn đường ruột sẽ bị mất cân bằng, khiến sức khỏe tiêu hóa bị ảnh hưởng nghiêm trọng.
Ngoài ra, nghiên cứu cũng cho thấy việc sử dụng thuốc kháng sinh, đặc biệt ở trẻ em và thanh thiếu niên, có thể làm thay đổi đáng kể hệ vi sinh vật đường ruột. Bên cạnh đó, thực phẩm chứa thuốc trừ sâu cũng được cho là có tác động tiêu cực đến hệ vi sinh, tuy nhiên, vẫn cần thêm nhiều nghiên cứu để xác nhận mức độ ảnh hưởng này.
TENBIMUS có 10 chủng lợi khuẩn từ Châu Âu giúp cải thiện hệ tiêu hoá của trẻ.
3. PROBIOTIC VÀ PREBIOTIC CÓ GÌ KHÁC NHAU?
Dù có bản chất khác nhau, probiotic và prebiotic đều có chung mục tiêu là hỗ trợ sức khỏe hệ tiêu hóa. Nếu probiotic là những vi khuẩn có lợi giúp cân bằng hệ vi sinh đường ruột, thì prebiotic lại đóng vai trò là nguồn thức ăn giúp nuôi dưỡng các lợi khuẩn này. Dưới đây là bảng so sánh chi tiết giữa hai khái niệm này:
| Tiêu chí | Probiotic | Prebiotic |
| Định nghĩa | - Vi khuẩn có lợi sống trong đường tiêu hóa. | - Chất xơ mà cơ thể không tiêu hóa được, là nguồn thức ăn cho lợi khuẩn. |
| Cơ chế hoạt động | - Cạnh tranh với vi khuẩn có hại, giúp cân bằng hệ vi sinh đường ruột. | - Được lợi khuẩn lên men trong ruột, giúp chúng phát triển mạnh hơn. |
| Thành phần | - Chủ yếu là các chủng vi khuẩn như Lactobacillus, Bifidobacterium dưới dạng vi sinh vật sống hoặc bào tử. | - Carbohydrate phức tạp như chất xơ và tinh bột kháng. |
| Vai trò với hệ tiêu hóa | - Hỗ trợ tiêu hóa, giảm triệu chứng rối loạn tiêu hóa. - Tăng cường miễn dịch, cải thiện hấp thu dinh dưỡng. - Giúp những người không dung nạp lactose tiêu hóa tốt hơn. |
- Nuôi dưỡng lợi khuẩn, ức chế sự phát triển của hại khuẩn. - Hỗ trợ hấp thu canxi, cân bằng lipid và tăng cường sức khỏe đường ruột. |
| Nguồn cung cấp | - Sữa chua, kim chi, dưa cải muối, thực phẩm lên men. - Thực phẩm bổ sung men vi sinh. - Sữa mẹ (đối với trẻ sơ sinh). |
- Trái cây, rau củ như hành tây, tỏi tây, măng tây, yến mạch. - Các loại quả mọng và thực phẩm giàu chất xơ. |
4. KẾT LUẬN
Probiotic và Prebiotic đều đóng vai trò quan trọng trong việc duy trì một hệ tiêu hóa khỏe mạnh, nhưng chúng có bản chất và chức năng khác nhau. Probiotic là những lợi khuẩn giúp cân bằng hệ vi sinh đường ruột, trong khi prebiotic là nguồn thức ăn giúp nuôi dưỡng và thúc đẩy sự phát triển của lợi khuẩn này.
Việc kết hợp cả hai trong chế độ ăn uống hằng ngày – thông qua thực phẩm lên men giàu probiotic và thực phẩm giàu chất xơ chứa prebiotic – sẽ giúp cải thiện tiêu hóa, tăng cường miễn dịch và mang lại nhiều lợi ích sức khỏe lâu dài. Một hệ vi sinh đường ruột cân bằng không chỉ giúp đường ruột khỏe mạnh mà còn có ảnh hưởng tích cực đến toàn bộ cơ thể.
